Haberin DevamıGary Johnson için alelade bir gündü. İngiltere’nin Oxfordshire bölgesinde bir taş ocağında çalışan Johnson, her zaman olduğu gibi ekskavatörüyle kil katmanlarını kazarken kireçtaşı yüzeyde tuhaf bir tümsekle karşılaştı.”Önce yerde bir anormallik olduğunu düşündüm. Ama sonra 3 metre uzakta bir tümsek daha buldum. Sonra bir tane daha ve 3 metre sonra bir tümsek daha” diyen Johnson aslında us almaz bir keşfe imza attığının farkında değildi.Johnson’ın bulduğu o tümsekler, neredeyse 166 milyon yıl önce gezegenimiz fazla daha sıcak bir yerken, deniz seviyeleri fazla daha yüksekkeb ve taş ocağı henüz çamur düzlükleriyle birbirinden ayrılmış ılık ve sığ bir lagünken oradan geçmiş dinozorların geride bıraktığı ayak izleriydi.Johnson BBC’ye yaptığı açıklamada, “‘Bunları gören ilk şahıs benim’ diye düşündüm. Çok gerçek üstü bir durumdu. Tüylerim diken diken olmuştu” dedi.Haberin DevamıDaha sonra araştırmacıların yaptığı çalışmalarda yekün 200 civarında ayak izi bulundu. Bu sayede Dewars Farm Taş Ocağı, İngiltere’nin en aka dinozor geçidi oldu.YÜRÜYÜŞ HIZLARI BİLE HESAPLANDIBulunan ayak izlerinin dört ayağı üzerinde yürüyen uzun boyunlu otçul bir sauropod olan cetiosaurus ile ufak bir etçil theropod olan megalosaurus türlerine ait olduğu düşünülüyor. Megalosaurus, ilim insanlarının 1824 yılında isimlendirip kategorize ettiği ilk dinozor olarak tarihte özel bir yere sahip.Şu ana kadar 150 metre uzunluğa ulaşan beş ayrı leke yolu bulundu. Bilim insanları, beş leke yolundan dört tanesinin aka fillere benzeyen ve boyları 18 metreyi bulabilen sauropodlar tarafından bir tanesinin de bir megalosaurus tarafından oluşturulmuş olduğunu belirtti.Ayak izlerinin en derininin 50 santimetreye ulaştığını da anlatım eden uzmanlar, taş ocağında kazılar devam ettikçe bu yolların devamının gelebileceğine inanıyor.Bulunan megalosaurus ayak izlerinin her biri 66 santimetre uzunluğunda. Her adım arasında 2,75 metre bulunuyor. Bu da dinozorun saatte 1,6 kilometre yani ortalama bir insanla aynı hızla yürüdüğüne işaret ediyor. En uzunu 89 santimetre olan cetiosaurus izleri, bu dinozorların da aşağı yukarı aynı hızda hareket ettiğini gösteriyor.Haberin Devamı”ADETA BİR ZAMAN MAKİNESİ”Birmingham Üniversitesi’nden mikropaleontolog Prof. Dr. Kirsty Edgar, İngiltere’de böyle aka kalıntılar bulmanın fazla nadir bir hal olduğuna dikkat çekerek, “Burası hem kapsamı açısından hem de izlerin büyüklüğü açısından benim hayatım boyunca gördüğüm en büyüleyici leke bölgelerinden biri” dedi ve ekledi: “Zamanda geriye gidip bu dev gibi canlıların ortalıkta dolaşmalarının, hayatlarını yaşamalarının nasıl bir şey olduğuna dair bir fikir edinebilirsiniz.”Kazıya liderlik eden isimlerden biri olan Edgar, The Washington Post’a yaptığı açıklamada, “Bize Oxfordshire’ın tropik bir yer olduğu 166 milyon öncesine dair kesitler sunan bu ölçekte bir şeyin bu kadar uzun süre korunmuş olması fazla özel bir durum. Adeta bir zaman makinesi” diye konuştu.Haberin DevamıJohnson’ın ilk keşfinin ardından geçtiğimiz yaz Oxford ve Birmingham Üniversitesi’nden 100’den fazla ilim insanı, öğrenciler ve gönüllülerden oluşan bir ekip kazıya katıldı. Bu çalışmalar önümüzdeki hafta BBC kanalında yayınlanacak “Digging for Britain” belgeseline de konu oldu.Araştırmacılar ayak izlerinin alçıdan kalıplarını çıkarmanın yanı dizi 20 binden fazla kare fotoğraf çekti ve kameralı insansız hava araçlarının yardımıyla alanın üç boyutlu modellerini oluşturdu.İKİ FARKLI TÜRÜN AYNI YERDEN GEÇMİŞ OLMASI MERAK UYANDIRDIAslına bakılırsa bu leke yolları ilk değil. Bölgede 1997 yılında yapılan kireçtaşı kazılarında da 40’tan fazla ayak izi kümesi tespit edilmişti.Haberin DevamıSon kazılarda alanın bir kısmında cetiosaurus ile megalosaurus’un yollarının kesiştiği görülmüştü. Cetiosaurus’un aka yuvarlak ayak izinin ön kısmının üç parmaklı magalosaurus’un ayak izi tarafından bozulmuş olması, ilim insanlarını söz konusu noktadan önce otçul ardından da etçil dinozorun geçtiği sonucuna ulaştırdı. Öte yandan bu iki cin arasındaki etkileşimin doğası da ilim dünyasında merak konusu oldu.Edgar, “Belki iki ayak izi 1 saat arayla oluştu ve theropod, sauropod’ları kovalıyordu, belki de iki ayak izi arasında günler vardı ve burası A noktasından B noktasına gitmek için fazla sık kullandıkları bir bölgeydi. Bunu bilmiyoruz” diye konuştu.Haberin DevamıAraştırmacılar beş dinozordan dördünün bir arada kuzeye doğru ilerlediğini, bunun da civarda bulunan öbür dinozor ayak izlerinin çoğunluğunun yönüyle uyumlu olduğunu ortaya koydu. Elbette dinozorların hepsinin bir arada ilerleyip ilerlemediklerini söylemek olası değil. Ancak Edgar, sauropodların sürüler halinde hareket ettiğinin bilindiğini, bu dört cetiosaurus’un da bir sürü oluşturuyor olabileceğini öne sürdü.Edgar, “İzlerin aynı anda bırakılıp bırakılmadığı da belli değil. Ama korunma şekillerine bakılırsa aralarında birkaç hafta ya da en fazla birkaç ay olduğunu düşünüyoruz” yorumunu yaptı.SENDELEDİĞİ AN BİLE GÖRÜLEBİLİYORAlanın büyüklüğünün çarpıcılığına da vurgu yapan Edgar, ilk gidişinde şaşkına döndüğünü belirterek, “Baktığınız her yerde bir dinozor izi görüyorsunuz. Orada bir tane, burada öbür bir tane. 166 milyon yıl önce buradan geçmişler ve bugün siz onların ayak izlerinin üzerinde duruyorsunuz” dedi. Edgar, izlerden birinde megalosaurus’un yürürken sendelediği anın bile görülebildiğini anlattı.Oxford Üniversitesi’nden Dr. Duncan Murdock, BBC’ye “O bir tane dinozorun burada yürüdüğünü ve tam bu izi bıraktığını bilmek fazla heyecan verici. Hayvanın buradaki yürüyüşünü, çamura bata çıka ilerlediğini hayal edebiliyorsunuz” dedi.Oxford Üniversitesi Doğal Tarih Müzesi’nde vazife yapan bir omurgalılar paleontoloğu Dr. Emma Nichols ise 2 ton ağırlığındaki megalosaurus’un ayak izinin “neredeyse karikatürlerde gördüğümüz gibi bir dinozor izi” olduğunu belirterek, “Biz buna tridaktil (üç parmaklı) izi diyoruz. Hayvanın üç ayak parmağı izde fazla fakat fazla net görülebiliyor” dedi.Megalosaurus’ların fazla hızlı hareket eden avcılar olduğunu vurgulayan Nichols, “Boyları 6 ile 9 metre arasında değişiyordu. Bildiğimiz kadarıyla Jura döneminde İngiltere’de yaşamış en aka boyutlu avcı dinozorlar bunlardı” dedi.NASIL BÖYLE İYİ KORUNMUŞ OLABİLİR?Birmingham Üniversitesi’nden paleobiyolog Prof. Dr. Richard Butlar da The Guardian’a yaptığı açıklamada, dinozor ayak izlerinin, bu hayvanların hayatlarına dair bir kesit sunduğunu belirterek, “Bir dinozor ayak iziyle, bilhassa de leke yollarıyla ilgili en harika şey, hayvanın hayatına dair bir kesit sunmasıdır. O hayvanın nasıl hareket ettiğine dair şeyler öğrenebilirsiniz. Yaşadığı bir çevrede yaşadığını tam olarak anlayabilirsiniz. İzler bize kemik fosil kayıtlarından öğrenmemiz olası olmayan farklı bilgiler sunar” diye konuştu.Bu leke yollarının sebep bu kadar iyi korunduğu bilinmiyor. Butler, “Bunların fosil kayıtlarında korunmasını sağlayan bir şey yaşanmış olmalı. Tam olarak ne olduğunu bilmiyoruz fakat aka bir fırtına yaşanmış ve izlerin üzerine aka miktarda tortu yığılmış olabilir. Bunun sonucunda da izler silinip gitmek yerine olduğu gibi korunmuştur” ifadelerini kullandı.Edgar da bu kadar net izler kalabilmesi için dinozorların oradan geçtiği sırada çökeltilerin yeterince löp ve ince kumdan oluşması fakat şekli koruyamayacak kadar da nemli olmaması gerektiğini belirterek, tüm koşulların aynı anda sağlanmasının düşük bir ihtimal olduğunu vurguladı. Edgar, ardından üzerinde taze çökeltiler biriken izlerin olduğu gibi korunduğunu söyledi.
News
